کوک پیانو چیست و چگونه انجام میشود؟

کوک پیانو به مجموعه عملیاتی گفته می شود که جهت رساندنِ فرکانس سیم ها به فرکانس استاندارد انجام می شود.

پیانو یک وسیله مکانیکی ، متشکل از 6000 الی 7000 قطعه که تمامی این قطعات باید هماهنگ کار کنند. تا در نهایت چکش ها به سیم ها ضربه زده و از سیم ها صدا تولید میشود.

هر پیانو حدودا از 220 عدد سیم تشکیل شده  در قسمت های مختلف از جمله: طول، ضخامت و جنس سیم ها با یکدیگر تفاوت دارد، سیم ها در 3 قسمت قرار دارند.

• Base یا سیم های پایین
• Middle یا سیم های وسط
• High note’s یا قسمت بالا

در هر کدام از این قسمت ها جهت تولید صدای زیر و یا بم ، این تفاوت ها وجود دارد. لازم است هر کدام از این سیم ها تحت کشش قرار بگیرند.

تحت کشش قرار دادن سیم ها

استانداردی برای تحت کشش قرار گرفتن سیم های یک پیانو تعریف شده، این استاندارد را تحت عنوان فرکانس Frequency میشناسیم.

الگوی تشخیص این فرکانس برای تحت کشش قرار دادن سیم ها:

در گذشته 432 هرتز برای نت ‌LA یا A4 از اکتاو چهارم تعیین شده بود. این بدان معناست که با هر بار ضربه ای که چکش به سیم های مربوط به نت A4 وارد میکند:

432 بار در ثانیه آن سیم ارتعاش پیدا می کند.

البته در دنیای موسیقی مدرن این فرکانس به 440 هرتز در ثانیه ارتقا پیدا کرده است. به مجموعه این عملیات جهت رساندن کشش سیم ها به فرکانس استاندارد را کوک پیانو میگویند.

کوک‌ پیانو چقدر زمان میبرد و چند وقت یک بار باید کوک انجام شود؟

هر کدام از نت های پیانو متشکل از 1 تا 3 سیم می باشد. هر کدام از این سیم ها به یک قطعه استوانه شکل فلزی به نام تیونینگ پین متصل شده اند.

که خود این تیونینگ پین ها داخل صفحه چدنی یا پین بلاک فرو رفته اند، برای تولید صدای مطلوب و استاندارد توسط هر نت در پیانو باید تمامی این سیم ها به صورت یکنواخت در فرکانسی که از پیش تعیین کرده ایم تحت کشش قرار گیرند. انجام این کار توسط آچار مخصوص کوک پیانو صورت میپذیرد.

توسط تکنسین، مدت زمان به طول انجامیدن کوک پیانو به موارد مختلفی از قبیل:

– عمر پیانو
– کیفیت تیونینگ پین ها
– تاریخ کوک‌ قبلی
– مهارت تکنسین یا کارشناس فنی پیانو بستگی دارد.

به طور تجربی انجام این کار مابین 80 تا 120 دقیقه زمان می‌برد. کوک اگر دقیق و درست انجام شده باشد تمام سیم ها باید با یکدیگر هماهنگ، یکنواخت و همگن ارتعاش کنند تا در نتیجه آن صدای شفاف و با کیفیتی تولید شود.

میزان ماندگاری و پایداری کو‌ک پیانو به عوامل مختلفی از جمله:

آب و هوا، رطوبت، شدت نواختن و میزان نواختن توسط نوازنده بستگی دارد اما به طور معمول هر پیانو باید در بازده 4 تا 8 ماه یک بار کوک شود.

مشکلاتی که در کوک پیانو وجود دارد

مشکلاتی که در کو‌ک پیانو وجود دارد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- لق بودن تیونینگ پین ها: تیونینگ پین ها ممکن است در اثر زمان، آب و هوا و رطوبت و یا کوک شدن نادرست توسط تکنسین قبلی اکسیده و یا هرز شود.

که در این صورت امکان نگه داشتن سیم ها را در کشش و یا در کوک مربوطه ندارد.

2 – داشتن ترک و یا شکستگی در پین بلاک:

پین بلاک ها که از چدن ساخته شده اند میبایست همواره مستحکم و استوار باشند چرا که وزن و کشش تمام سیم ها توسط پین بلاک تحمل می شود.

این وزن چیزی معادل 9 الی 12 تن می باشد. بدیهی است که در صورت داشتن هر گونه ترک و یا شکستگی در این قسمت قدرت و توان نگه داشتن این وزن به میزان چشمگیری کاهش پیدا می کند.

در نتیجه کوک شدن و یا کوک نگه داشتن پیانو سخت و یا غیر ممکن شود.

3 – خرابی خرک و یا شکستگی پل ها:

خرک در زیر پیانو واقع شده،  انتهای سیم ها با عبور و فیکس شدن در کنار پل های فلزیِ کوچک به آن متصل شده اند.

• وجود شکستگی در خرک که جنس چوب می باشد یا لقی و جابجا شدن پل های فلزی کوچک که سیم ها از مابین آنها عبور کرده اند می توانند باعث شل شدن سیم ها و عدم کوک شدن آن شوند.
• 4-وجود هر گونه سر و صدا، از جمله:
• فن، تلویزیون، موزیک و . .   در محیطی که کو‌ک پیانو توسط تکنسین صورت می پذیرد میتواند باعث ایجاد اختلال در درستی کار شود.

کوک شامل چه مواردی در پیانو نمی شود؟

همانطور که پیش تر توضیح داده شد کو‌ک پیانو به طور خلاصه همان کشش سیم توسط تیونینگ پین ها و رساندن به فرکانسِ استاندارد می باشد.

بنابراین هر گونه مشکل در مکانیزم پیانو از جمله: اکشن، خرک ها، ساند برد، تیزی یا بمی صدا و یا گیر کردنِ کلاویه و مشکل در تاچ از مواردی هستند که مربوط به رگلاژ، تعمیرات و ویسینگ می شوند، که این موارد با کوک پیانو تفاوت دارد.

چرا پیانو کوک نگه نمیدارد ؟

در بسیاری از موارد مشاهده شده است؛ که پیانو بسیار زودتر از زمان معمول به کوک مجدد نیاز پیدا میکند و یا در برخی از موارد، تنها پس از چند روز گذشتن از زمان کوک توسط تکنسین پیانو، کوک پیانو از دست میرود. این پدیده می تواند علت های مختلفی داشته باشد.

1- انجام نشدن کوک پیانو در موعد های مقرر:

آیا تا به حال پیش آمده که دیده باشید که چندین سال است پیانو کوک نشده باشد؟
در بسیاری از موارد، نوازنده گمان اشتباه می کنند، که چون از پیانوی خود استفاده نمیکند، در نتیجه پیانو نیاز به کوک ندارد!

نکته

در صورتی که این تصور کاملا غلط می باشد، برای روشن تر شدن موضوع در زیر مثالی برای شما می آوریم، تصور کنید ورزشکاری در رشته بدنسازی مدت ها از ورزش و وزنه زدن دور باشد. حال پس از گذر چندین سال تصمیم به شروع مجدد در همان رشته میگیرد آیا می تواند به سنگینی سابق وزنه بزند؟

واضح است که پاسخ منفی است، چرا که در این صورت وزنه بردار دچار آسیب بدنی می شود، پیانو هم از این قاعده مستثنی نیست.

سیم های پیانو اگر مدت زیادی تحت کشش و کوک استاندارد نباشند و پس از سال ها بخواهیم تحت کشش و فرکانس استاندارد برسانیم بدیهی است که یا دچار پارگی سیم شده و یا تحمل فشار این کشش را ندارند و پس از گذر چندین روز این کشش کاسته می شود.

نتیجه

پس یکی از عوامل مهم کوک نگه نداشتن پیانو، انجام نشدن به موقع کوک پیانو است. اگر شما هم به این مشکل برخورده اید، راه حلِ رفع این مشکل این است که به صورت تدریجی کوک صورت بگیرد به این تکنیک پیچ ریزینگ میگویند.

2-داشتن هرگونه ترک و یا شکستگی در پین بلاک یا صفحه چدنی 

گاهی اوقات نوازنده پیانو کوک پیانو را سر موعد مقرر انجام میدهد ولی باز هم پیانو کوک نگه نمیدارد. در این مورد با بررسی دقیق صفحه چدنی و پین بلاک توسط تکنسین پیانو، اگر نتیجتاََ این مورد پیش آمده باشد ، این امر باعث میشود پیانو کوک نگه ندارد، در این مورد پیانو نیاز به تعمیر اساسی پین بلاک ها دارد.

مقایسه کوک توسط دیاپازون و گوش با کوک توسط تیونر الکترونیکی و نرم افزار در گذشته برای کوک پیانو از دیاپازون و قدرت شنیداری استفاده میشد.

در این روش توسط دیاپازون صدای اکتاو LA4 یا صدای A4 با فرکانس 440 هرتز توسط دیاپازون تولید میشد و تکنسین پس از انجام کوک A4 بقیه 87 نت را با قدرت شنیداری و متناسب با تخمین مربوط به صدای LA4 کوک میکرد.

که در این روش به علت وجود نداشتن دقت کافی معمولا در هر نت اختلافی بین 5 تا 10 سِنت مشاهده میشد.

بهترین راهکار  کوک پیانو

به لطف پیشرفت تکنولوژی و آمدن دستگاه های تیونر و نرم افزار های تیونر تخصصی این کار با دقتی معادل 0/1 سِنت صورت میپذیرد.

بدینگونه که نرم افزار توانایی تشخیص صدای تک تک نوت ها را داشته و با تعریف کردن فرکانس مربوطه در آن این امکان را برای ما فراهم می آورد.

که بدون استفاده از دیاپازون و قدرت شنیداری، پیانو را با دقیق ترین شکل ممکن کوک کنیم. البته باید توجه داشت که در صورتی که تکنسین پیانو قابلیت تشخیص نوت ها را از روی گوش هم داشته باشد، و این عمل را به صورت ترکیبی با دستگاه و گوش انجام دهد نتایج شگفت آور و بسیار دقیق تری را به همراه خواهد داشت.

نکته

یکی دیگر از مزیت های کوک پیانو توسط دستگاه تیونر و یا نرم افزار این می باشد که این امکان را فراهم می آورد که پیانو را بر روی هر نوع فرکانس دلخواهی کوک کنیم اما در کوک با گوش معمولا این امکان با دقت کافی وجود ندارد.

همچنین در کوک با دستگاه تیونر و یا نرم افزار تمامی نت ها همگن و یکنواخت کوک می شوند که این امکان در کوک کردن با گوش و دیاپازون فراهم نمی باشد.